L.Talko "Nastolatek dla początkujących", czyli z przewodnikiem po strasznym świecie naszych dzieci

Wawel. Kraków.

Historia. Ojczyzna. Wzruszenia łza.

Polscy rodzice, mimo panującego od brzasku nieziemskiego upału, wiodą rankiem na pamiętające czasy Kraka wzgórze swe niebieskookie i lnianowłose dziatki.

Tu Zygmunt (dzwon), tam Łokietek (król), w piwnicach Szczerbiec (miecz).

Ach.

Atmosfera gęstnieje od patriotycznych uniesień. Po twarzy spływa kropla. Postronny powiedziałby: phi, zwykły pot. Może i pot, phi, ale za to w jakim otoczeniu utoczon, ha!

źródło zdjęcia

Podniosłość chwili zakłóca dźwięk telefonu Starszego. Odbiera.

- Halo? No cześć. Daj spokój, nie mogę grać, na Wawelu jestem. No, tym w Krakowie. Ty, a na której jesteś teraz arenie? Na dziesiątej? Serio?!”

Prowadzona przez Starszego rozmowa zakończyła się po dziesięciu minutach. O Wawelu, Krakowie, historii, ojczyźnie, arrasach, mieczach nie było w niej nic ponad to, co przytoczyłam powyżej. Tym, co w rzeczywistości zaprzątało uwagę Starszego i czemu poświęcony był cały prowadzony przez niego dialog z kolegą była wyłącznie gra Clash Royale.

Gdybym przed wyjazdem do Krakowa nie przeczytała książki Leszka Talki, po tym zdarzeniu pogrążyłabym się być może w rozpaczy. Bo jakżeż to – człowiek stara się, dwoi i troi, rozrywek dostarcza, prowadzi w najważniejsze dla każdego, choćby i małoletniego, Polaka miejsca, a tu ważniejsza okazuje się byle smartfonowa gra?! No, zgroza, bo przecież ja w tym wieku, to…

Nastoletnie dzieci Leszka Talki są nieco starsze od moich dzieci. Różnica wieku jest wystarczająco duża, by Talko mógł zdążyć zdiagnozować i opisać wiążące się z posiadaniem dzieci problemy, zanim jeszcze pojawią się one i w moim życiu. Mogę więc uczyć się na jego błędach (w każdym razie teoretycznie), dobrze się przy tym bawiąc (styl tego autora idealnie wręcz mi odpowiada; najbardziej chyba podobał mi się drukowany w „Dużym Formacie” cykl felietonów „Ja tu tylko sprawdzam”, ale biorę w ciemno w zasadzie wszystko inne).

I owszem, dotychczas wydawało mi się, że jestem fajna. Taka młodzieżowa (nie to co inne mamy). I nadążam. Wiem, co ważne dla współczesnych dzieci, a dzięki swojej mądrości i życiowemu doświadczeniu umiem to wszystko połączyć w optymalną całość.

Tym wszystkim, którzy w tym miejscu prawie umarli śmiechu, zwracam uwagę na użyty przeze mnie w pierwszym zdaniu poprzedniego akapitu czas. Nie bez powodu przeszły.

Konieczność jego użycia stała się dla mnie oczywista już po przeczytaniu pierwszej strony Talkowej książki, na której autor domagał się ode mnie (jako rodzica nastolatka) udzielenia odpowiedzi na 10 pytań. "Cóż to dla mnie!", pomyślałam. Po czym, przeczytawszy, otarłam pot z czoła (choć może to i łza rozpaczy była).

„Brałeś udział w lajwiku?

Co to jest headshot?

Ile dałbyś za skina kosy?

Jakie ajtemki są najbardziej wartościowe?

Co najchętniej odpakowujesz na wizji?

Po czym poznasz Slender Mana?

Znasz jakieś enczmenty?

Chciałbyś mieć Vaporeona?

Znasz Blowka, ReZigiusza i Stuu?

Skąd się bierze diaxy?”

Na powyższe pytania udzieliłam dwóch poprawnych odpowiedzi. Dwadzieścia procent.

Siadaj Matka, pała. 

Dzieci urodzone w XXI wieku są inne niż ich dwudziestowieczni rodzice.

źródło zdjęcia

„Mamo, a jak chodziłaś do szkoły, to jaki miałaś telefon?” – zapytał mnie ostatnio znienacka Starszy, jak mi się do tej pory wydawało, niegłupi.

- Taki na korbkę – chciałam złośliwie odpowiedzieć w pierwszej chwili. Po czym ugryzłam się w język i poinformowałam (zgodnie z prawdą), że pierwszy telefon komórkowy kupiłam sobie dopiero w podeszłym wieku 24 lat, i to sama, za własne pieniądze, gdyż jako funkcjonująca już w tym czasie w samodzielnej komórce społecznej (nie mylić z komórką-telefonem), nie mogłam liczyć na sponsoring ze strony rodziców. Nie mógł uwierzyć.

Gdyby przełożyć to na sytuację odwrotną, można by z łatwością wyobrazić sobie, że to ja zapytałabym Starszego np. o to co to jest pokeball, a on – zamiast udzielić mi rzeczowej odpowiedzi – prychnąłby z pogardą, po czym przez tydzień opowiadałby swoim kolegom o tym, jaką idiotką jest jego matka.

Tymczasem w prawdziwym (nie wirtualnym) życiu Starszy jak dotąd zawsze cierpliwie odpowiada na moje nawet najgłupsze (z jego punktu widzenia) pytania; co więcej, stara się nakłonić mnie, bym zagrała w którąś gier razem z nim.

serialowy Marco Polo
(tylko tu był młody. I przystojny)
źródło zdjęcia

Leszek Talko rozpoczyna swoją książkę od przywołania postaci Marco Polo, młodego chłopaka, który siedem wieków temu wyruszył w podróż, w trakcie której odwiedził i opisał wiele nieznanych dotychczas Europejczykom miejsc i krain. Talko pisze:

„Marco Polo wielu rzeczy, które widział, nie zrozumiał, inne znał tylko ze słyszenia, ale przynajmniej spróbował je poznać.

My też obawiamy się świata nastolatków. Drżymy przed ich zwyczajami, uważamy, że przyniosą zgubę i im, a może i nam.

Tak jak mieszkańcy średniowiecznych miast drżeli, słuchając o smokach i wielogłowych bestiach czających się w odległych krainach, tak i my truchlejemy przed niebezpieczeństwami, w które obfituje świat nastolatków. Najchętniej byśmy im wszystkiego zabronili.”

Zamiast zabraniać, Talko mówi: sprawdzam. Co sprawdza? To jasne: to, co kryje się w tym dziwnym świecie, który codziennie zasysa nasze dzieci.

Z jakim wynikiem? Czasem zaskakującym, a czasem zgodnym z oczekiwaniami (w każdym razie tymi, które mają zramolali rodzice).

Okazało się, że są w tym świecie miejsca i zdarzenia, które mogą rodzica zaskoczyć. Są też takie, w których (lub którymi) śmiertelnie się wynudzą. Talko-Polo podczas swojej podróży niekiedy próbował być taki jak jego dzieci (z różnym skutkiem), a niekiedy od razu sobie odpuszczał.

Jedno w każdym razie jest pewne.

Leszek Talko już wie jak jest tam, po drugiej stronie.

Czy wystarczy przeczytać jego książkę, aby się tego dowiedzieć?

Trochę tak, trochę nie.

Bo czy wystarczy przeczytać opowieść jakiegoś podróżnika, aby wiedzieć na pewno jak jest gdzieś tam daleko, dokąd on zawędrował? Bo czy możemy być pewni, że jego sposób widzenia tych dziwnych, dalekich krain jest jedynym możliwym, a w szczególności: zgodnym z naszym sposobem postrzegania świata?

Talko ujmuje to tak:

„Wejdź na to wirtualne podwórko, wynudź się w Minecrafcie, obejrzyj lajwika, strzel headshota, ucharakteryzuj się na zombie, pogadaj z ekipą z Afryki Południowej, rozejrzyj się wieczorem, czy za tobą nie czai się trzymetrowy facet o białej twarzy (pamiętaj, że nawet jak się nie czai, to córka może myśleć, że się czai), przestań przez cały czas przynudzać, żeby zostawić ten komputer i zająć się lekcjami i życiem, bo to też jest życie.”

Wiem, czasem ciężko to zrozumieć. Moim zdaniem warto jednak chociaż spróbować (choć nikt nie może obiecać, że będzie lekko).

Ja w każdym razie od wczoraj pobieram u Starszego lekcje gry w Clash Royale.

Ughrgh.

Leszek Talko „Nastolatek dla początkujących. Nie daj się wylogować z ich życia.” Wydawnictwo Zwierciadło, Warszawa 2017.