J.Przybora "Listy z podróży", czyli w stulecie urodzin

100 lat temu urodził się Jeremi Przybora.

źródło zdjęcia

Gdybym miała wymienić kilka osób, które ukształtowały mnie literacko, jedno z czołowych miejsc z pewnością zająłby właśnie on. Lekkość pióra, absolutny brak potrzeby schlebiania czytelnikowi przy jednoczesnej wierze w jego inteligencję, genialne poczucie humoru.

Jeśli ktoś chciałby mnie uwieść, ma na to receptę: pisać tak jak Przybora.

Moja znajomość twórczości Jeremiego Przybory pozwala na postawienie wniosku, że był on bardzo daleki od angażowania się w politykę. Raczej nie komentował też bieżących zdarzeń.

Mimo to, w zbiorze „Listy z podróży”, znalazłam list, który znakomicie moim zdaniem komentuje obecną polską rzeczywistość.

List z postoju

"Późną porą nocną wyszliśmy z przyjacielem z imienin Krystyny. Imieniny odbywały się na postoju dorożek samochodowych, zebrała się tam już wcale spora grupka pasażerów. Widocznie okolica obfitowała w Krystyny. Natomiast w taksówki nie obfitowała. Nie było żadnej.

Dopiero po jakichś może dwudziestu minutach czekania nadjechało auto marki „Warszawa” z jarzącym się napisem TAXI. Kiedy samochód zatrzymywał się na postoju, przez opuszczoną szybę wysunęła się głowa kierowcy, który zawołał:

- Nie wsiadać!

Skonsternowani reflektanci na przewóz osobowy zamarli w oczekiwaniu. Auto stanęło wreszcie, wysiadł z niego przysadzisty kierowca i przeszedł wzdłuż kolejki.

- Unieważniam tę kolejkę – oświadczył po dokładnym zlustrowaniu swoich potencjalnych klientów.

- Ustawić się według wzrostu!

Posypały się protesty, ale kierowca odczekał je spokojnie i powtórzył:

- Unieważniam tę kolejkę! Według wzrostu ustawić się!

Godzina była późna jednak i wszystkim strasznie chciało się do domu. Tym bardziej że i stać długo po imieninach niełatwo.

Ustawiliśmy się tedy według wzrostu, nie wiedząc zresztą, od której strony będzie brał. Od wyższych czy – od niższych. Ale nie wziął w ogóle.

- Nie będę brał według wzrostu – oświadczył nie podając motywów. – Ustawić się według wieku. Tylko bez lipy! Każde z dowodem osobistym.

Panie jednak nie miały dowodów przy sobie, więc kierowca postanowił zupełnie zmienić konkurencję.

- Kto umie śpiewać „Kormorany”? – zapytał.

- Ja!...Ja!...Ja!...- odezwały się liczne głosy.

Tylko jeden pan wycofał się ze współzawodnictwa twierdząc, że jest niemuzykalny i ruszył przed siebie na piechotę.

Wszyscy pozostali chętni byli do śpiewu, widząc w tym jedyną szansę wydostania się z komunikacyjnej pustyni. My np. z przyjacielem odśpiewaliśmy „Kormorany” na dwa głosy, ale niestety mieliśmy luki w tekście. Inni soliści popełniali również błędy i nikt nie zakwalifikował się do finałów.

- Fałszujecie jak wszyscy diabli i słów nie umiecie! Teraz będziecie podskakiwać! Kto wyżej! – rozkazał kierowca, już trochę zniecierpliwiony.

Podskakiwaliśmy jednak też bardzo słabo. Nie tyle z braku chęci, ile – ze słabej kondycji. W dodatku wszyscy mniej więcej jednakowo. Kierowca był już wściekły i nadal jedyny w promieniu paru kilometrów.

- Kto ma wyższe wykształcenie?! – wrzasnął teraz napastliwie.

Wszyscy mieliśmy je oczywiście, ale nikt nie miał przy sobie dyplomu. Wtedy szofer zarządził bieg na przełaj za jego taksówką. Nie pobiegliśmy z przyjacielem, bo jeden z nas cierpi na lumbago, a drugi nie cierpi biegania. Grupka kłusujących za upragnionym pojazdem znikła nam wkrótce z oczu, a my ruszyliśmy zmęczonym krokiem w drogę powrotną.

Po pewnym czasie dotarliśmy do postoju, na którym z ulgą ujrzeliśmy sznur czekających taksówek. Ale – cóż to? Taksówki były puste, natomiast opodal, przed jakimś facetem, służalczo prężył się szpaler mężczyzn. W facecie owym poznaliśmy tego niemuzykalnego, który nie chciał śpiewać „Kormoranów”. Najwidoczniej był dotąd jedynym pasażerem w tej okolicy i właśnie ustawiał kierowców według wzrostu…” 

Jeremi Przybora „Listy z podróży”. Wydawnictwo Werset, Warszawa 1993.