Tylko noś, noś długie włosy, czyli być kobietą

Co jakiś czas mnie nachodzi. Zwykle tydzień, dwa po tym, jak po raz kolejny obetnę włosy.

Zazwyczaj ma to związek z tym, że spotkałam kobietę, którą nigdy nie będę. Wysoką, pobrzękującą bransoletkami, silnie wyperfumowaną i długowłosą.

„Ach, czemu znowu to zrobiłam!” – myślę wtedy i po raz kolejny przypomina mi się co czułam, gdy po obejrzeniu filmu „Malena” podeszłam do lustra. A nie było to przyjemne uczucie.

Obiecuję sobie wówczas, że tym razem już na pewno zapuszczę włosy. Że wreszcie poczuję się jak kwintesencja kobiecości. Że nie usłyszę, jak w minionym tygodniu, gdy wróciłam od fryzjera: „Mamo, ale obiecałaś, że wreszcie będziesz wyglądała jak mama Karola!”

„(…) Marjorie rozpuściła swe włosy na ramiona i zaczęła splatać je wolno w dwa długie jasne warkocze, aż w swej kremowej nocnej koszuli wyglądała jak pastelowy portret jakiejś dawnej księżniczki. Zafascynowana Berenika patrzyła, jak się warkocze wydłużają. Były ciężkie i obfite, poruszały się pod palcami jako spokojne węże (…)”

F.S.Fitzgerald „Berenika obcina włosy”

Dlaczego długie włosy są kobiece, a krótkie niekoniecznie? Czy po raz kolejny obcięłam swoje dlatego, że podświadomie uważam to za najlepszy sposób, by ująć sobie kokieterii a dodać powagi? Czy to dlatego dziewięć na dziesięć moich koleżanek – na co dzień wykonujących poważne i odpowiedzialne zawody – ma włosy nie sięgające niżej uszu?

„Pornografia pozwala mężczyźnie przenieść się do baśniowej krainy – Pornotopii, gdzie bezpruderyjne kobiety są zawsze chętne, by zaspokoić najbardziej wyuzdane męskie seksualne fantazje. (…) To kraina, w której nie istnieją żmudne zaloty, zaangażowanie emocjonalne ani długotrwałe związki. Jest tylko seks z coraz to nowymi pięknymi nastolatkami lub seksownymi mamuśkami (ang. Akronim MILF – mom I’d like to f*ck”), których wygląd znamionuje młodość i wysoką płodność: długie włosy, gładka skóra, wyraźnie zaznaczone wcięcie w talii, jędrne piersi.”

Grzegorz Gustaw „Wyprawy do Pornotopii” w: „Ja, my, oni. Co komputer zrobił nam z głową”, Poradnik Psychologiczny „Polityki”, nr 16.

Niemożliwe, aby było to takie proste.

Niemożliwe, żebym – przy całej mojej niezależności i wyemancypowaniu – miała to wdrukowane w mózg niespieralnym tuszem. Bo i skąd by mi się to miało wziąć?

Może z książek z czasów mojego dzieciństwa?

Może to „Zajączek z rozbitego lusterka” wpoił mi przeświadczenie, że kobieta, matka i żona, musi być długowłosa, odziana w kobiece szatki (ach, te guziczki z tyłu pozornie grzecznej czerwonej sukienki!), wyposażona w bransoletki i obdarzona łagodnym, wszystko rozumiejącym spojrzeniem?

Takiego spojrzenia nijak nie uzyskam, choćbym dnie i noce ćwiczyła przed lustrem, ale sukienek mam wiele, więc może dlatego moja podświadomość dręczy mnie po każdej wizycie u fryzjera?

A może to Rumcajsowa Hanka, archetyp kobiecości? Długowłosa, krągła i biuściata opiekunka domowego ogniska, niestrudzenie piekąca w popiele placki z żołędziowej mąki?

W takim razie czemu moi synowie, na co dzień karmieni raczej inną literaturą, także mają identyczne oczekiwania?

Raczej przecież nie dali się porwać typowo fińskiemu urokowi mamy Siri. Włosy ma wprawdzie dość długie, nosi sukienkę oraz docenia urok robótek ręcznych, ale gubi ją zamiłowanie do rozklapcianych laczków w rozmiarze 44. (Mama Piotrusia z „Zajączka…” nawet na spacer za góry i lasy szła w eleganckich pantoflach na zgrabnym obcasie!)

Sądziłam też, że zachowałam należytą ostrożność, skoro czytałam im (i pokazywałam) starsze wydanie wierszyka Marcina Brykczyńskiego „Skąd się biorą dzieci?”, zilustrowane przez Pawła Pawlaka. Wprawdzie matka została tam pokazana nago, a do tego w łóżku (okolicznością łagodzącą jest to, że była w nim z własnym mężem, w celach wybitnie prokreacyjnych), za to z raczej krótkimi (tuż za uszy) włosami.

Wreszcie, wydawało mi się, że zaowocuje wielokrotne sięganie po niemiecką serię „Mądra mysz”. Wszak wszyscy główni bohaterowie tych opowieści (czy to Zuzia, czy Maks, czy kolejni posiadacze przyjaciół wykonujących rozmaite zawody) mają mamy preferujące wygodę i luz. Włosy koniecznie krótkie, na nogach cichobiegi, a na tyłku portki.

I jeszcze Francis Scott Fitzgerald, wbijający mi nóż w plecy.

„- Jest pani za krótkimi włosami? – spytał G. Reese (…)

- Uważam, że są niemoralne – przyznała Berenika poważnie. Ale niestety, trzeba albo bawić ludzi, albo ich karmić, albo nimi wstrząsać.”

Nie, nigdy nie będę jak Monica Belucci ani Penelope Cruz w „Volverze”.

Ale tak bardzo chciałabym być. Chociaż na jeden dzień.

Mogę sobie być mądra i wyemancypowana, ale znów zaczęłam zapuszczać włosy, szlag by to trafił.

Zamieszczone w poście ilustracje pochodzą – w kolejności – z książek:

Helena Bechlerowa „Zajączek z rozbitego lusterka”, ilustrowała Hanna Czajkowska. Nasza Księgarnia, Warszawa 1983.

Václav Čtvrtek „Hanka”, ilustrował Radek Pilař. Albatros, Praga 2004.

Tiina Nopola „Siri i brudasek”, ilustracje Mervi Lindman. Wilga, Warszawa 2013.

Marcin Brykczyński „Skąd się biorą dzieci?”, ilustracje Paweł Polak. Nasza Księgarnia, Warszawa 2009.

Liane Schneider „Zuzia się zgubiła”, ilustrowała Annette Steinhauer. Media Rodzina, Poznań 2012.