"Przekrój" nr 1083/1966, czyli 50 lat temu (odc. 5)

Tak to już działa, że im rzadziej pisze się tekst na blog, tym bardziej nie chce się go pisać. Dlatego – mając między innymi na uwadze to, że póki co nie zanosi się u mnie na zwiększenie ilości wolnego czasu – postanowiłam wrócić do zarzuconego jakiś czas temu pomysłu „Przekrojowych” remanentów.

50 lat temu, dokładnie 9 stycznia 1966 roku „Przekrój” alarmował (w ślad za „Trybuną Ludu”), że „średnio w miesiącu na każdego pracownika Huty [im. Lenina] wypada 19,5 godziny obciążenia zebraniami! Z tego na zebraniach służbowych, odbywających się w godzinach pracy, spędza przeciętny pracownik Huty w miesiącu 8,3 godz. (…). U pracowników należących do personelu kierowniczego, a równocześnie pełniących funkcje w organizacjach społecznych, obciążenie zebraniami sięga w miesiącu zależnie od kategorii 66 a nawet 74 godzin!”

Nie mogę podeprzeć się danymi statystycznymi, ale mam przeczucie, że w najbliższych miesiącach w niektórych zakładach pracy (szczególnie tych „państwowych”) kadra kierownicza może spędzać na zebraniach nawet i więcej niż 74 godziny miesięcznie.

Z kolei w rubryce „Co piszą inni” zamieszczono wzmiankę o zamieszczonym w katowickim dwutygodniku „Poglądy” artykule dotyczącym „czujnych dziadków”. Redakcja wyjaśniła, że „tak nazywa Tadeusz Kijowski w tytule swego artykułu strażników, przeważnie inwalidów i emerytów, których widujemy nocą pilnujących sklepów i magazynów. Strażników zorganizowanych w spółdzielniach inwalidów ochrony mienia i usług różnych jest ok. 50.000. Z tego piąta część przypada na Śląsk. (…) Widując tych staruszków i inwalidów na ich posterunkach można by wątpić, czy celowe jest powierzanie im tak odpowiedzialnej pracy – ochrony wielomilionowego majątku. Ale ludzie młodzi mający lepsze możliwości wyboru pracy nie podejmują się tej funkcji. A ci staruszkowie spełniają dobrze swe obowiązki, często nawet po bohatersku. Wśród opisanych przykładów są i takie dramatyczne wydarzenia jak z gliwickiego PDT, gdzie strażnik Bednarski napadnięty i obezwładniony przez włamywaczy, mimo że był skrępowany stoczył się po schodach na parter, ostrzegł kolegę i spowodował wezwanie pomocy.”

Po przeczytaniu tego artykułu już nigdy więcej nie pomyślę źle o współcześnie działających agencjach ochrony mienia, zatrudniających wyłącznie osoby legitymujące się orzeczeniem o co najmniej umiarkowanym stopniu niepełnosprawności (dla wyjaśnienia: zgodnie z obowiązującą ustawą, osoba niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym jest osobą, która ma naruszoną sprawność organizmu i jest niezdolna do pracy albo zdolna do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub też jest osobą wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych). Do tej pory wydawało mi się bowiem, że to swego rodzaju współczesna patologia (nie jesteś formalnie osobą niepełnosprawną, nie masz szansy znaleźć pracy), a tu proszę, patent wymyślono już 50 lat temu.

W rubryce „Czytać czy nie czytać” tym razem mało inspirujących tytułów.

We „wznowieniach” wzmianka o książce Władysława Tatarkiewicza „O szczęściu” (ciągle przeze mnie nieprzeczytanej; na usprawiedliwienie mam tylko to, że „Historię filozofii” tegoż autora przeczytałam kilka razy, od deski do deski), reklamowanej jako pozycja, z której „można się (…) wiele nauczyć nie tylko jak z dzieła naukowego, ale także jak z życiowego poradnika”. Czuję, że dojrzałam do lektury.

Poza tym zainteresowanie wzbudza wzmianka o „Poradniku językowym” Marii Kniagininowej i Walerego Pisarka, wydanym „z myślą o dziennikarzach, ale b. użytecznym dla wszystkich, którzy piszą (np. w urzędach, instytucjach itd.)”, zawierającym „przykłady z współczesnego języka gazetowego”. Czytając, a i produkując osobiście liczne pisma urzędowe, mam niejasne wrażenie, że także i dzisiaj w tym poradniku bardzo wiele osób mogłoby znaleźć bardzo wiele pożytecznych wskazówek.

Dla rozrzewnienia zaś notka o wydanej także 50 lat temu „Historii kultury francuskiej” Georges’a Duby i Roberta Mandrou. Redakcja „Przekroju”, zaznaczając, iż książka została wydana w nakładzie 10.000 egzemplarzy, odnotowała, iż „jak wszystkie tego typu pozycje monograficzne szybko znika z księgarń.”

„Historia kultury francuskiej”? W nakładzie 10.000 egzemplarzy?? Szybko znika z księgarń??? Czy ktoś ma wehikuł czasu?!

I na zakończenie kolejny dowód na to, że 50 lat minęło jak jeden dzień. Lub też, że ci, którzy pamiętają to, co działo się 50 lat temu, muszą mieć dziś wrażenie nieustannego déjà vu. Tekst Marii Zientarowej „Dziwne zjawisko”.

Kto chętny, może przeczytać cały tekst po powiększeniu zamieszczonego obok zdjęcia. Poniżej najbardziej istotne wyjątki.

„Anula stała w przedpokoju i czyściła sobie kozaczki. (…)

- Są banany bez kolejki – powiedziałam od progu.

- Rzeczywiście – odpowiedziała Anula i czyściła dalej te swoje kozaczki. Nie zrobiłam na niej żadnego wrażenia.

- Kupiłam kilogram – dodałam. – Weź sobie jednego.

- Nie jadam tego – mruknęła. – Słodki kartofel.

- Oszalałaś – zaczęłam się w środku gotować. (…)

- Ja tego nie będę jadła i w ogóle bardzo się cioci dziwię, że ciocia się z bananami pokazuje na mieście – rzuciła, ale była tak nisko pochylona nad kozaczkami, że nie mogłam się zorientować, czy bredzi, czy kpi, czy mówi na serio.

- A co ? Nie modne? – odgryzłam się.

Zdjęłam płaszcz, botki, wzięłam ładną drewnianą miskę, ułożyłam w niej banany. To szalenie efektownie wygląda.

- Nie modne? – skrzywiła się Anula i nareszcie wyprostowała się. – Nie o to chodzi. Obelżywe – stwierdziła. – Ciocia nie słyszała nigdy o bananowcach? Prasy młodzieżowej ciocia nie czytuje?

- Nie czytuję – zgodziłam się. - I czytać nie będę. A o bananowcach słyszałam. Nawet widziałam jednego w ogrodzie pomologicznym, w oranżerii. Nic ciekawego.

Anula spojrzała na mnie z ironią.

- Ciocia świetnie wie, co mam na myśli. Ja tego jeść nie będę. Jeszcze mnie kto zobaczy.

- Masz, spróbuj – podałam jej banana i starannie zasunęłam roletę.

Anula starannie zaczęła obierać ów dziwny owoc.

- Zewnątrz zielone – zamyśliła się – a w środku podgniłe. Ciocia rozumie symbolikę?

- Zgniłe? – zdenerwowałam się. – Słuchaj, to kosztuje 45 złotych kilo. A w ogóle mówisz potworne głupstwa.

- Bo ciocia właśnie za mało czyta, a za dużo przepisuje na maszynie. Ciocia musi wiedzieć, że młodzież powinna się jak ognia wystrzegać bananów.”

Uwaga! Zasłoniłam rolety i częstuję jarmużem i marchewką! Była promocja. Dla rowerzystów.

„- Tajemnicza historia – powiedział mąż. – Przy mnie zmieniali cenę. Mówią, że nie wiedzą, co się stało, ale jest to towar, którego ostatnio nikt nie kupuje.”