J.Worth "Zawołajcie położną", J.Herriot "Wszystkie stworzenia duże i małe", czyli recepta na lepsze życie

W czasach, w których dla wielu szczytem marzeń i jedynym wyznacznikiem odniesienia życiowego sukcesu staje się zdobycie sławy (utożsamianej z popularnością i rozpoznawalnością), dość łatwo popaść we frustrację.

A skoro już się w nią popadło, nic prostszego niż dać się unieść frustratolubnemu, przynajmniej w Polsce A.D. 2016, nurtowi siania nienawiści do wszystkich, którzy są inni, nienasi, obcy.

Poszukiwania odtrutki tu i teraz wydały mi się z góry skazane na niepowodzenie. Kierując się instynktem, jakiś czas temu urządziłam sobie podróż w przeszłość. Jakżeż słusznie!

Czytając o londyńskich slumsach sprzed sześćdziesięciu lat (w „Zawołajcie położną”), tudzież o życiu w zapadłej wsi w angielskim hrabstwie New Yorkshire w latach czterdziestych ubiegłego wieku (cykl książek Jamesa Herriota), czułam się spokojna i szczęśliwa.

I nic to, że książka Worth zaczyna się od drobiazgowego opisu ludzkiego porodu („Teraz musi się urodzić łożysko, i to w całości, tak żeby żaden fragment się nie oderwał i nie został w macicy. Inaczej kobieta może mieć poważne kłopoty: infekcję, nieustające krwawienie, może nawet intensywny krwotok, który bywa śmiertelny.”), zaś pierwsza część cyklu Herriota, „Jeśli tylko potrafiłyby mówić”, od równie szczegółowego opisu porodu… krowiego („Starałem się dostać choćby odrobinę głębiej do wnętrza krowy. Łeb cielaka był w tyle, a ja czubkami palców próbowałem zarzucić cienką pętlę na jego dolną szczękę. Przez cały czas ręka moja uwięziona była pomiędzy cielakiem a ścianą kostną miednicy. Przy każdym skurczu macicy nacisk stawał się wprost nie do zniesienia, a kiedy ustępował, posuwałem rękę z pętlą odrobinę naprzód.”)

Doprawdy, przy tym co ostatnio wylewa się z ust polityków i wielu zwykłych, normalnych zdawałoby się, obywateli, krew, płyny ustrojowe i inne wydzieliny wydają się rozkoszne niczym pachnące płyny do relaksującej kąpieli.

O dziwo, poza znalezieniem panaceum na złe samopoczucie, poznałam też receptę na zdobycie sławy (takową w każdym razie zdobyli tak Worth, jak i Herriot)! Chętnych proszę o uwagę, niniejszym podaję przepis. Kolejność dodawania składników dowolna; ważne tylko, by żadnego nie pominąć!

1) W to, co robisz, wkładaj całe serce.

„Mam za sobą długi dzień i noc, ale głębokie poczucie spełnienia i satysfakcji sprawia, że mój krok i serce ogarnia lekkość. (…) Wchodziłam tutaj w strugach deszczu i ciemnościach, ogarnięta gorączką podekscytowania i wyczekiwania, niepokojem rodzącej się kobiety, która lada moment miała wydać na świat nowe życie. Tymczasem zostawiam za sobą spokojny, uśpiony dom, z nowym domownikiem i wychodzę prosto w blask porannego słońca.”

„Upał narastał, aż w zagrodzie zrobił się gorąco jak w piecu i zwierzęta, z brzuchami wydętymi od trawy, bez przerwy tryskały zielonkawobrązowymi gejzerami kału. (…) Obaj przerwali pracę i śmiali się szczerze rozbawieni, gdy krowa chlasnęła mnie po oczach mokrym ogonem; równie zabawna wydała się im sytuacja, w której cofający się przed arkanem byczek rąbnął mnie kościstym zadem w brzuch, kiedy napełniałem strzykawkę, trzymając ręce w górze. Uderzenie pozbawiło mnie tchu, a wtedy zwierzę postanowiło obrócić się w wąskim przejściu, rozgniatając mnie jak muchę na ogrodzeniu. Oczy wyszły mi na wierzch; zastanawiałem się, czy to trzeszczy płot, czy też moje żebra.”

Wbrew pozorom, ani praca położnej, ani praca weterynarza (w każdym razie wykonywana w warunkach opisywanych przez autorów omawianych książek) nie należą do najłatwiejszych, najprzyjemniejszych i najczystszych. Jak w każdym zawodzie zdarzają się wzloty i upadki. Ani bohaterka powieści Worth, ani doktor Herriot (czyli autorzy obu książek, mających charakter autobiograficzny) nie byli także zbyt dobrze wynagradzani (dzisiaj zdaje się także niewiele się w tym zakresie zmieniło, w każdym razie w Polsce). Ich zarobki starczały im niemal wyłącznie na przeżycie, bez szans na oddawanie się jakimkolwiek ekstrawagancjom (na które zresztą i tak nie mieliby czasu). Mimo to snute przez nich opowieści iskrzą i energetyzują. Zamiast wzdychać za utraconymi szansami, zazdrościć innym, którym powiodło się lepiej, odnajdują szczęście w tym co robią, wykonując swoją pracę najlepiej jak potrafią, niezależnie od okoliczności.

2) Ciesz się małymi, prostymi rzeczami.

„Milę za farmą wjechałem w boczną dróżkę, wysiadłem z samochodu i ułożyłem się w jego cieniu. Szeroko rozłożywszy ramiona, mokry od potu, schowałem się w wysokiej trawie, pozwalając owiewać się słodkiemu wietrzykowi. Czując słońce na twarzy, przez niedomknięte powieki spoglądałem na błękitne niebo. Bolały mnie żebra, a na nogach miałem tuzin siniaków od kopnięć. Ponadto wiedziałem, że nie najlepiej pachnę. (…) Znów leniwie otworzyłem oczy i patrzyłem, jak po zielonym wzgórzu na drugiej stronie doliny przesuwa się cień chmury. Nie, nie… wcale nie narzekałem.”

Człowiek, który uważa, że szczęście przychodzi wyłącznie w huku fajerwerków, ma spore szanse stać się nieszczęśliwy i zgorzkniały. Pewnie, fajnie jest przeżyć czasem coś nadzwyczajnego – zdarza się to jednak na tyle rzadko, że pozostając w nerwowym oczekiwaniu można przegapić tyle cudownych chwil.

Być może to kwestia czasów, które opisują obie książki i tempa życia, jakżeż innego teraz i kiedyś. Być może jednak chodzi po prostu o inne rozłożenie akcentów; o to, by nie dać się zwariować światowi i nie zapominać o tym, co czyni nas szczęśliwymi.

Bo jeśli ktoś, tak jak ja, przypomina sobie o tym zaledwie raz w roku, w czasie urlopu, to zdecydowanie zbyt rzadko.

3) Kochaj ludzi. A przynajmniej ich lub. I szanuj.

„Przez cały ranek miała dobry nastrój i przekomarzała się szorstko z pacjentami. Przestałam się temu dziwić, bo zdałam sobie sprawę, że to właśnie w niej lubili. Traktowała ich bez cienia tkliwości czy protekcjonalności. Starsi mieszkańcy Docklands byli przyzwyczajeni do kontaktów z przedstawicielami klasy średniej, którzy uszczęśliwiali ich na siłę i robili pospólstwu wielką łaskę. Gardzili takimi ludźmi, wykorzystywali ich, jak tylko mogli, a za plecami wyśmiewali, lecz siostra Evangelina nie miała w sobie ani krzty wyniosłości czy politowania. Była całkowicie wyzbyta podobnych uczuć. (…) Na każdego człowieka i każdą sytuację reagowała prostolinijnie i bezpretensjonalnie.”

Najprostsze czasem okazuje się najtrudniejsze. Prostolinijnie i bezpretensjonalnie dla wielu okazuje się barierą nie do przejścia.

Lubimy komplikować, dorabiać ideologię, doszukiwać się drugiego dna.

Tymczasem znacznie prościej byłoby podchodzić do wszystkiego, w tym także do zadań wykonywanych na co dzień, w ramach obowiązków, tak jak bohaterowie obu powieści.

Bez zadęcia. Bez napięcia. Bez obrażania się i innych. Bez zastanawiania się nad tym, co byłoby gdyby i dlaczego jest jak jest.

Bo naprawdę każdy z nas ma swoją historię; tak samo wartą uwagi. Te o cielących się krowach i śmierdzących biedakach ze slumsów okazały się być tak samo ważne, jak inne. Dobrze jest to zauważyć, a jeszcze lepiej przenieść na dzisiejszą rzeczywistość.

4) Zauważ, że każde życie jest tak samo niezwykłe. Twoje również. Tylko od Ciebie zależy, co z tym fantem zrobisz.

I tu – zamiast cytatów – kilka zdań prosto z momarcianego serca.

Ten post pisałam przez kilka miesięcy. Nie zliczę, ile miał wersji.

Dlaczego? Nie do końca wiem.

Może to brak czasu? A może narastające we mnie od pewnego czasu poczucie, że jeśli mam w ogóle zajmować się jakąś tam internetową pisaniną, powinnam pisać o rzeczach naprawdę ważnych, a nie pitolić o jakichś tam lekturach, bo co to w końcu kogo interesuje i czy naprawdę świat stanie się od tego lepszy?

Być może to czas bym przedefiniowała swoją potrzebę obecności w sieci, w szczególności w kontekście tego jak wygląda moje realne życie, ewentualnie powróciła do korzeni, czyli powodów, dla których pojawiła się Absolutnie nieperfekcyjna (a powody te wykluczają brak zadęcia i dawania upustu potrzebie naprawiania świata). Na razie jestem w rozkroku. Myślę, co z tym fantem zrobić. W każdym razie wiem już, że także i moje życie jest niezwykłe - czyż to nie obiecujący początek?

Dzięki, pani Worth i panie Herriot! 

Jennifer Worth "Zawołajcie położną", przełożyła Marta Kisiel-Małecka. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2014.

James Herriot "To nie powinno się zdarzyć" i "Jeśli tylko potrafiłyby mówić", przełożyli Irena Doleżal-Nowicka i Zbigniew A. Królicki. "Świat Książki", Warszawa 1997.

James Herriot "Nie budźcie zmęczonego weterynarza" i "Weterynarz w zaprzęgu", przełożył Zbigniew A. Królicki. Wydawnictwo "Zysk i S-ka", Poznań 1996 i 1997.