A.Schmidt "Julek i Julka", czyli o dzieciach, które są dziećmi

Każdy rodzic, częściej lub rzadziej, w skrytości serca marzy o dzieciach samoobsługowych.

Takich, co to pobawią się same w kąciku, nie przybiegając co chwila z dramatycznym pytaniem: „mamooo/tatoooo, co mam robić, bo mi się nuuuudziiii!?!”

Takich, które gdy tylko nauczą się chodzić, będzie można spokojnie wysłać do sklepu po mąkę, sól, tudzież chrupiącą bułeczkę na śniadanie, zyskując w ten sposób cenny czas, na przykład na lekturę aktualnej, nie zaś przedwczorajszej, gazety.

Takich, co to może i broją, ale są przy tym wyłącznie rozbrajające.

Marzenia przybierają charakter natręctw w sytuacjach podbramkowych. Na przykład wówczas, gdy zaplanowany zimowy wyjazd w góry trafił szlag, bowiem dzieci dzień przed wyjazdem postanowiły urządzić sobie konkurs pt. „kto ma wyższą temperaturę”.

- „Ale laczego?” – dopytuje płaczliwym głosem Młodszy, który nie dość, że przegrał konkurs z nędznym wynikiem 39,1°C (Starszy dał czadu i wyśrubował rezultat do 39,7°C), to jeszcze dowiedział się, że nigdzie nie jedzie.

- „To w takim razie co porobimy, mamo?” – rzeczowo zapytuje zaś Starszy, ufnie spoglądając wprost w lekko podpuchnięte oczy pozostającej od dwóch nocy na stand by’u Matki.

Julek i Julka nie zadawaliby takich głupich pytań, drogie dzieci – ma ochotę odpowiedzieć Matka, ale ostatecznie pozostawia tę refleksję wyłącznie dla siebie.

Bo otóż, moi drodzy, Julek i Julka nie mają najmniejszych problemów z codziennością. Taką zwykłą, bez ekstra emocji i ekstra rozrywek. Wydaje się to wręcz niewiarygodne, ale radzą sobie bez telewizora, komputera oraz konsoli. Sensacyjnym faktem jest i ten, że w swoich pokojach nie posiadają żadnych zabawek edukacyjnych (tak, tak, ani kawałka plastiku z napisem „Fisher Price”!). Hm, książek chyba też nie posiadają, a jeśli jakichś używają, to tylko w celu wycinania z nich obrazków. Cóż, nobody’s perfect.

Wiem, że Julek i Julka mają zarówno gorących zwolenników, jak i przeciwników. My jesteśmy wyłącznie „za”. Ba, wszyscy znani mi osobiście rodzice dzieci w wieku od lat trzech do lat siedmiu, mający silne oparcie w poglądach swoich dzieci, podzielają nasz zachwyt. Boć to sam urok przecież!

Historyjki są króciutkie (pierwotnie, w latach 50-tych ubiegłego wieku, były drukowane w gazecie) i napisane bardzo prostym językiem. Każda z nich opowiada o jakimś zdarzeniu z życia dwójki pięcioletnich (przynajmniej początkowo) sąsiadów – Julki i Julka. Pomimo, że obecnie oboje mogliby cieszyć się zasłużoną emeryturą, ich przygody tylko niekiedy trącą myszką (np. gdy dotyczą spotkania ze sprzedawcą szczotek czy mleczarzem). Zdecydowana większość mogłaby jednak przydarzyć się każdemu dziecku także w roku 2013. Gdyby tylko… No właśnie.

Gdyby tylko nie zabraniać dzieciom używania wyobraźni. Do wyczarowywania czegoś z niczego, do wymyślania najwspanialszych zabaw z użyciem starych ubrań, gazet czy kałuży.

Gdyby tylko dać im odrobinę wolności i swobody. Nie wozić, nie prowadzać, nie organizować całego czasu i życia, nie stawiać na piedestale realizowania podstaw programowych.

Gdyby tylko mniej na nie krzyczeć, gdy nabroją, stłuką, zniszczą, skaleczą się lub - o zgrozo! - pobrudzą ubrania.

Gdyby tylko pozwolić im, by jak najdłużej dostrzegały różnice i odmienności, ale nie wartościowały z tego powodu ludzi. Chłopcy też mogą bawić się w organizowanie przyjęć dla lalek, a dziewczynki puszczać latawca.

Gdyby…

U mnie różnie to wychodzi, z różnych powodów, czasem nawet obiektywnie mnie usprawiedliwiających.

Myślę, a moje myślenie ma oparcie w znajomości z osobami mieszkającymi w Holandii, zarówno Polakami, jak i Holendrami, że rodzice w tym niewątpliwie bardziej od naszego nowoczesnym kraju lepiej radzą sobie z owym gdybaniem, stąd też opowieści o Julku i Julce (czy raczej o Jip i Janneke) nadal są tam niezmiernie popularne. O ich przygodach powstał musical, w sklepach bez kłopotu można dostać gry z ich podobiznami (u nas hitem było Julkowe „memory”). Pewnie spora w tym też zasługa ilustracji Fiep Westendorp – niezwykle prostych, ale i charakterystycznych przez fakt, że oboje bohaterowie są koloru czarnego.

Książeczki są rekomendowane przez wydawnictwo dla dzieci od lat 3, i myślę że to trafna rada. Zarówno dla Starszego, jak i Młodszego były to właśnie w tym wieku pierwsze prawdziwe książki, z większą ilością tekstu, bez kolorowych ilustracji, którymi się zachłysnęli, domagając się stale więcej i więcej. Nic dziwnego, bo Julek i Julka, choć według metryki będący ich dziadkami, w głębi duszy są identyczni jak oni.

Annie M.G. Schmidt „Julek i Julka”, ilustracje Fiep Westendorp, Wydawnictwo Hokus-Pokus.

Części 1-4 w tłumaczeniu Łukasza Żebrowskiego; część 5 tłumaczyła Joanna Borycka-Zakrzewska.