W. Chotomska i B. Butenko "Panna Kreseczka" i "Pan Motorek, czyli para jakich mało

W XXI wieku rodzice, którzy szukają dobrego produktu dla swoich dzieci, zazwyczaj zwracają uwagę na markę. Oczekują też, że w przystępnej cenie otrzymają towar dobrej jakości, a sprzedawca pospieszy z udzieleniem gwarancji.

Chotomska i  Butenko to nazwiska, które tak w XX, jak i w XXI wieku stanowią markę samą w sobie i gwarantują, że oferowany dzieciom produkt (w tym przypadku książka) spełni wszystkie pokładane w nich oczekiwania.

Sugerowana przez wydawcę cena nie odbiega przy tym od przeciętnych cen książek dla dzieci oferowanych na polskim rynku. Jakość natomiast pochodzi ze zdecydowanie wyższej półki.

Panna Kreseczka to pochwała prostoty.

Prosta i powtarzalna forma (szereg obrazków podpisanych czterowierszami), proste i wpadające w ucho rymy, prosta historia.

A że odrobinę niepedagogiczna? Cóż, w czasach gdy wszystko musi mieć walor edukacyjny, dzieci z pewnością z radością przyjmą możliwość chwilowej odsapki.

Tytułowa Panna Kreseczka to bowiem nic innego niż narysowany ręką jakiegoś  wandala (ani chybi protoplasty grafficiarza!) bohomaz na płocie. Bohomaz wyjątkowo jednak sympatyczny, a do tego obdarzony wrażliwą i ciekawą świata duszą.

Razem z Panną Kreseczką powędrujemy więc ulicami miasta, poszukując przygody, ale też rodziny i domu. Przypomnimy sobie, że najciekawszych pomysłów do zabawy może dostarczyć po prostu wyobraźnia, a im bardziej nieposkromiona i surrealistyczna, tym lepiej. Czasem pośmiejemy się, czasem przestraszymy, niekiedy zaś i wzruszymy. Nie zaszkodzi także mały sprawdzian ze znajomości prostych prawd: że bardzo wiele w naszym życiu zależy od zwykłych, bezinteresownych gestów; że śmiech to zdrowie; że dobrze jest mieć rodzinę, choć jej pomysłowość i zaangażowanie niekiedy bywają męczące; wreszcie, że każdy może zostać zasługującym na pomnik bohaterem.

I choć „Panna Kreseczka” po raz pierwszy była drukowana na łamach „Świerszczyka” w latach 1958-59, a dzieci które wówczas zabawiała dziś są już babciami i dziadkami, to ona sama najwyraźniej odkryła przepis na eliksir młodości. Dlatego też – mimo że jej wydanie było możliwe dzięki współpracy wydawnictwa Muza z Muzeum Książki Dziecięcej - z pewnością zasługuje na więcej niż los pożółkłego muzealnego eksponatu.

Z kolei oficjalnym powodem, dla którego Wanda Chotomska i Bohdan Butenko w latach 1960-61 stworzyli cykl historyjek o Panu Motorku jest to, że czytelnicy „Świerszczyka”, zachwyceni przygodami Panny Kreseczki, domagali się podobnej historii, w tej samej konwencji.

Nie należy dawać temu wiary.

Dużo bardziej prawdopodobne jest bowiem to, że panna (Kreseczka) po prostu podrosła i zaczęła domagać się kawalera do pary.

W kolejnych historyjkach autorzy opisali więc (i zobrazowali) losy trudnego związku Panny Kreseczki z Panem Motorkiem.

To nie mogło się udać: ona – w umiarkowanie gustownym kapeluszu, preferująca oranżadę; on – niższy o półtorej głowy, kanciasty wielbiciel benzyny. Ona – roztrzepana, o duszy raczej artystycznej; on – obrotny, mający na miejscu każdą śrubkę. Ona – biernie poddająca się kolejom losu, on – próbujący dopasować rzeczywistość do swoich potrzeb.

Jeśli ktoś myśli, że lodówkę wynalazł von Linde albo Harrison (do wyboru, zależnie od źródła), grubo się myli.

Ten, kto uważa że pierwszy model lokomotywy elektrycznej zbudował Siemens, powinien natychmiast spalić się ze wstydu.

A ci, którzy rozpowszechniają fałszywą wiadomość, że twórcą odkurzacza jest Booth, powinni liczyć się z możliwością rychłego otrzymania sądowego pozwu.

Jedyną prawdziwą wersją jest bowiem ta, że wszystkie urządzenia elektryczne jakie nas otaczają, zawdzięczamy właśnie Panu Motorkowi.

Na kolejnych stronach przewijają się więc, jedne za drugimi, kolejne wynalazki, pan Motorek zaś dwoi się i troi, by uszczęśliwić ludzkość. Czy mu się to uda?

Cóż, zdradzę tylko, że jest to historia z morałem. Bo pracoholizm, tak w XXI, jak i XX wieku okazuje się zgubny. Zarówno dla związku, jak i zdrowia.

Wanda Chotomska "Panna Kreseczka", opracowanie graficzne Bohdan Butenko. Wydawnictwo MUZA S.A., Warszawa 2013.

Wanda Chotomska "Pan Motorek", opracowanie graficzne Bohdan Butenko. Wydawnictwo MUZA S.A., Warszawa 2014. 

Notki na temat obu książek zostały wcześniej opublikowane na portalu Szczecin Czyta.