Książki o liczbach, czyli uczymy się liczyć do siedmiu

Ostatnio liczby odgrywały w naszym życiu sporą rolę.

Najpierw trwało grudniowe odliczanie dni do Gwiazdki, połączone z tradycyjnym łasuchowaniem.

Później liczyliśmy minuty oraz sekundy dzielące nas od początku Nowego Roku. My – jako rodzice – z pewnym ociąganiem i nikłym entuzjazmem (jedno z nas przekroczy w tym roku magiczną barierę wiekową i już sama świadomość tego bardzo boli), natomiast dzieci – z rosnącą ekscytacją.

Zaraz potem obchodziliśmy Bardzo Ważną Rocznicę.

Teraz, w ostatnich godzinach jakie dzielą nas od Wielkiego i Bolesnego Powrotu do Rzeczywistości, wypadałoby wreszcie zerknąć na wagę i szybko obliczyć ilość niezbędnych do wykonania przysiadów.

Zanim jednak nadejdzie ten trudny moment, najpierw krótki przegląd książeczek o cyferkach, przeznaczonych dla dzieci, przedstawianych – a jakże! – według kolejności zajmowanych miejsc. Panie i panowie, przed Wami wybrana siódemka!

Miejsce siódme: książeczka-potworek, niezwykle reprezentatywna przedstawicielka serii „niska cena, niska jakość”, czyli ból zębów na każdą kieszeń.

Koszmarne ilustracje, łopatologiczne rymy. Zdumiewający nadruk na ostatniej stronie: „Certyfikat najwyższej jakości EU”.

Tej pani już dziękujemy.

Miejsce szóste: książka z tylko trochę wyższej półki, na szczęście jakością bijąca poprzedniczkę na głowę.

Wprawdzie obrazki o podobnej jak w przypadku poprzedniej książki „śliczniutkiej” estetyce, jednak możliwe do przełknięcia. Także i wierszyki dużo lżejsze, zaś ten dotyczący „jedynki”, dość długo okupował wysoką pozycję na naszej liście „ulubionych”.

Na początek, jeśli chodzi o bardzo małe dzieci (książka, podobnie jak poprzednia, dziecioodporna, bo sztywnokartkowa), może być.

Miejsce piąte: kolejna z książek wydanych z myślą o mniejszych dzieciach, która wyprzedziła poprzedniczki w zasadzie wyłącznie z uwagi na treść, nie zaś formę.

Wierszyk „Dziesięć bałwanków” Wandy Chotomskiej to bowiem sympatyczna klasyka, oswajająca dzieci zarówno z liczbami, jak i z koniecznością wykazywania się w życiu poczuciem humoru. Tu – wydana przez Wilgę w i tak nie najgorszej, jeśli chodzi o możliwości tego wydawnictwa – taniej serii „Klasyka polska”.

Ilustracje Surena Vardaniana, z którymi mieliśmy okazję oswoić się (co nie znaczy, że polubić) przy okazji lektury kolejnych części cyklu przygód rodziny Ciumków, nie przeszkadzają, choć też i nie zachwycają.

Miło więc było, ale czas się rozstać.

Miejsce czwarte: wspominana już przeze mnie wielokrotnie seria wierszyków Małgorzaty Strzałkowskiej, tym razem o liczbach.

I choć zasadniczo jesteśmy fanami serii, akurat w przypadku tej jej części, która dotyczy liczb, pałamy nieco mniejszym entuzjazmem. Raz bowiem, że - poza książeczką o cyfrze jeden - została zilustrowana przez Piotra Nagina (nie lubimy), zaś dwa, i wierszyki wydają się pisane z jakby mniejszym zapałem i polotem niż te dotyczące literek.

Dziękujemy więc za udział w konkursie, ale nagrodzić medalem nie możemy.

Miejsce trzecie: coś dla zdecydowanie starszych dzieci, w wieku późnoprzedszkolnym.

Książka kupiona przeze mnie w czasach gdy wydawnictwo Olesiejuk miało w swoim repertuarze szereg przyjaznych rozumowi i oczom pozycji, dostępnych nie tylko w hipermarketach.

W odróżnieniu od prezentowanych poprzednio – zdecydowanie nie „zabawowa”, ale raczej „naukowa”. Żadnych wierszyków, tylko informacje. O historii liczenia i liczb, o różnych systemach, o najprostszych matematycznych zasadach. Wszystko poparte przykładami. Plus to, co zapewniło tej książce miejsce na podium: okienka.

Chyba wszystkie dzieci lubią książeczki z okienkami, które można samodzielnie otwierać. Tu jest ich całkiem sporo, a do tego bawiąc, uczą. I odwrotnie.

Naprawdę miło było poznać. Szkoda tylko, że książka jest już w zasadzie niedostępna na rynku, a o jej wznowieniach nie słychać.

Miejsce drugie: wczesne, w całości autorskie, dzieło osoby, o której (na szczęście) mówi się coraz więcej – Iwony Chmielewskiej.

Jakość wydania niestety średnia (miękka okładka, całość zszyta dwoma zszywkami, średnio atrakcyjny lakierowany papier), na szczęście zawartość znacznie poprawia notowania.

Mamy tu bowiem charakterystyczne dla tej autorki wycinanki i wyklejanki, łączenie różnych stylów, specyficzne poczucie humoru i dbałość o to, aby historia z jednej strony płynnie łączyła się z tą opowiedzianą na stronie kolejnej.

O ile Iwona Chmielewska jako autorka wierszyków dla dzieci wypada dobrze, choć nie zachwycająco, to jako graficzka jak zwykle budzi podziw.

Ściskamy więc serdecznie dłoń, gratulując zajęcia tak wysokiej pozycji.

I oto, wreszcie, mam zaszczyt przedstawić zdobywcę pierwszego miejsca!

Panie i panowie, przed Wami, prosto z Hiszpanii, pozornie w bojowym nastroju, jednak faktycznie pacyfistyczna jak rzadko kto, „Wojna liczb”!

Choć na pierwszy rzut oka niewiele uczy, gdyż jej bohaterką jest głównie cyfra 1 (potem także 0), niepostrzeżenie przemyca informacje także o innych cyfrach, ale też i działaniach matematycznych.

Dodatkowo, a właściwie przede wszystkim, opowiada znakomitą historię, przy użyciu niezbyt wielu słów, za to z wykorzystaniem szeregu niezwykle plastycznych, choć prostych, rysunków (także, jak w przypadku książki I. Chmielewskiej, stworzonych przy użyciu techniki kolażu).

Tytułowa wojna toczy się przy tym jak najbardziej serio.

Snutą opowieść można potraktować zarówno jak proste wprowadzenie w świat matematyki (która cyfra jest mniejsza, a która większa, co oznacza odejmowanie, która cyfra w związku z tym „wygrywa”, a która „przegrywa”), jak i skupić się na drugim jej dnie. Tam zaś widać jak na dłoni cały bezsens wojen. Które rodzą się niekiedy po prostu z czyichś kompleksów („Jedynka była bardzo małą liczbą. Nikt nie zwracał na nią uwagi. Zawsze była sama, a wszyscy inni budzili w niej zawiść – widziała, że są dużo więksi.”), sprytnie wykorzystywanych przez kogoś innego („Pewnego dnia z dalekiego kraju przybył Król MINUS. – Uczynię cię największą spośród liczb! – powiedział do JEDYNKI.”). I których z powodzeniem można by uniknąć, gdyby tylko wcześniej nieco pomyśleć.

Nie mam najmniejszych wątpliwości, że każde dziecko prędzej czy później nauczy się liczyć przynajmniej do 10. To, czy nastąpi to, gdy będzie miało ono trzy czy pięć lat, jest tak naprawdę bez znaczenia (chyba że rozmawiamy o zaspokajaniu ambicji rodziców). Im jednak wcześniej dziecko dowie się, że wojna jest czymś złym i zbędnym, tym lepiej. Dlatego „Wojna liczb” jest dla mnie bezapelacyjnie numerem jeden. A jedynka w tym przypadku znaczy bardzo dużo.

Juan Darién „Wojna liczb”, przekład Filip Łobodziński. Wydawnictwo Tako, Toruń 2012.

Iwona Chmielewska „Lubię cyferki”. GRAFFITI BC, Toruń 1999.

Angela Reinhold „Odkrywamy liczby”, tłumaczenie Magdalena Szpak. Firma Księgarska Jacek i Krzysztof Olesiejuk, Warszawa 2007.

Małgorzata Strzałkowska książeczki z serii "ABC... uczę się!", ilustracje Beata Batorska i Piotr Nagin. Hachette Livre Polska, Warszawa 2007.

Wanda Chotomska „Dziesięć bałwanków”, ilustracje Suren Vardanian. Wydawnictwo WILGA, Warszawa 2007.

Urszula Kozłowska „Liczymy ze zwierzakami”, ilustracje Monika Stolarczyk. Wydawnictwo WILGA, Warszawa 2007.

Małgorzata Gintowt „Kolorowe cyferki”, ilustracje Iwona Walaszek. Wydawnictwo LIWONA, Warszawa 2006.