"Bajki w zielonych sukienkach" i "Draka Ekonieboraka", czyli dwie strony tego samego ekologicznego medalu

Kiedy jakiś czas temu wzięłam do ręki jedną ze szkolnych lektur mojego syna – książkę Anny Mikity „Bajki w zielonych sukienkach” – od razu wiedziałam kiedy i jak o tym napiszę.

Dzień Ziemi jest znakomitą okazją, by porozmawiać o ekologii dla dzieci. A zwłaszcza o tym, że nie jest wcale łatwo sprawić, by zainteresowały się tym, jak żyją i co po sobie zostawiają.

Można bowiem rozmawiać o tym tak, jak proponuje pani Mikita, czyli – uwaga, będzie bez znieczulenia – bez większego sensu i w sposób niedostosowany do odbiorcy.

Rozumiem, że wydawnictwo MAC Edukacja, z którego podręczników korzysta Starszy, dba o swoje finanse i dlatego jeden miesiąc postanowiło przeznaczyć na promowanie lektury wyprodukowanej własnym sumptem. Nie rozumiem jednak, czemu muszą na tym cierpieć dzieci.

Drugoklasiści w kwietniu (kiedy według planu powinni czytać „Bajki w zielonych sukienkach”) to dzieciaki ośmio lub dziewięcioletnie. Nie bawią się w piaskownicy, nie oglądają bajek na Mini Mini i uporczywie stają na palcach, by innym wydawało się, że chodzą co najmniej do czwartej klasy.

Z tego też powodu atakowanie ich infantylnymi historyjkami z góry skazane jest na niepowodzenie.

Założenie niby słuszne: krótkie opowiastki (bo dzieciom teraz przecież tak trudno się skupić na czymś dłuższym), pogrupowane tematycznie (tytuły poszczególnych części to: „Poszanowanie zasobów Ziemi”, „Śmieci, odpady i inne zanieczyszczenia”, „Zakupy i zdrowe odżywianie”, „Podróżowanie” oraz „Ochrona przyrody”). W środku jednak historie o stokrotkach, ścigających się Jogurtach Naturalskich i Drewnianych Wróżkach. Do tego niezbyt ciekawe (odpadłam po dwóch trzecich) i mało zrozumiałe. A ilustracje? Hm, mam wrażenie że takie kotki, jak te prezentowane obok nie są czymś, co ośmiolatki lubią najbardziej.

Tymczasem o tym samym można zupełnie inaczej.

Emilia Dziubak do spółki z Elizą Saroma-Stępniewską i Iwoną Wierzbą popełniły książkę, którą po pierwsze przyjemnie wziąć do ręki (przepięknie wydana!), zaś po drugie i kolejne, miło przeczytać. Jest wprawdzie dokładnie o tym samym, o czym było w "Bajkach w zielonych sukienkach", czyli o tym że: należy oszczędzać wodę, sprzątać po psie, nie kupować za dużo, wyłączać urządzenia elektryczne kiedy nie są potrzebne oraz segregować śmieci, ale  z jedną, niezwykle istotną różnicą. Otóż młody odbiorca jest traktowany adekwatnie do  jego potrzeb. Jest więc śmiesznie i zwięźle, ale kiedy trzeba, także rzeczowo i poważnie.

Wierszyki o perypetiach Ekonieboraka, które przytrafiają mu się wyłącznie dzięki własnej bezmyślności, przeplatane są bowiem niezwykle merytorycznymi informacjami, które dzięki sposobowi podania z pewnością przemówią do wyobraźni czytających. Bo czy ktoś wiedział na przykład, że na wywóz kup pozostawionych na ulicach przez warszawskie psy, potrzeba w ciągu roku 657 wagonów kolejowych?

Konkret, żart i zachwycające ilustracje. Wystarczy, by po lekturze zostało znacznie więcej niż znudzenie i zażenowanie. Także tematem.

O ekologii trzeba mówić, także dzieciom. Moi synowie są akurat przeze mnie indoktrynowani od niemowlęctwa (choć mamy parę grzeszków na sumieniu, nie przeczę), jednak mimo to nie uważam, aby nie mogli dowiedzieć się jeszcze czegoś nowego, czegoś o czym być może sama nie wiem i do czego się nie stosuję, choć powinnam. 

Zmuszanie dzieci do czytania takich książek jak „Bajki w zielonych sukienkach”, to jednak wylewanie – nomen omen – dziecka z kąpielą. Szkody mogą być przy tym znacznie poważniejsze niż te powstałe wskutek rzucenia papierka na ulicę, bo nie tylko nie zachęci się nikogo do dbania o środowisko, ale i skutecznie odstraszy od czytania książek.

Czego nikomu dziś, w kończącym się Dniu Ziemi, ale też w jutrzejszym Dniu Książki, nie życzę.

Anna Mikita „Bajki w zielonych sukienkach”, rysunki Tomasz Kozłowski. Grupa Edukacyjna S.A., Kielce.

Emilia Dziubak, Eliza Saroma-Stępniewska, Iwona Wierzba „Draka Ekonieboraka”. Wydawnictwo Albus, Poznań 2012.