J. Sałyga "Chustka", czyli każdemu przyda się chustka

„Poniedziałek, 19 grudnia 2011

(…) więc podzielę się z Wami moją radością i moim szczęściem.

przede wszystkim: kocham i jestem kochana.

mimo wielu wielkich kłopotów jest mi w życiu dobrze –

nawet jeśli czasami robi się smutno, bo bolące cośboli

wywołuje lęk przed nieznanym zagrożeniem.”

Nie pamiętam, kiedy zaczęłam czytać Chustkę.

Nie pamiętam, jak dokładnie tam trafiłam.

Pamiętam, dlaczego zostałam.

Zostałam, gdyż w podobny sposób pojmuję życie, choć niewątpliwie nie osiągnęłam takiej jak ona doskonałości w pielęgnowaniu chwil.

Zostałam, bo bardzo wiele nas łączyło, w tym wiek – mój, jej oraz naszych synów.

Zostałam, bo nie znoszę hipokryzji, użalania się i tryskania jadem.

Czytałam raczej nieregularnie, co zmieniło się w momencie kiedy naprawdę zrozumiałam, że następnego postu może nie być; było to kilka miesięcy przed śmiercią Joanny.

Starałam się zrobić to, co mogłam; a mogłam niewiele.

Dlatego nie wiem, czym tak naprawdę jest ta książka. Nie umiem podejść do niej obiektywnie i na chłodno, choć czytając ją teraz nie zalewałam się łzami - ten czas już minął.

Wydaje mi się jednak, że mąż Joanny uczynił wiele, aby nadać jej wymiar uniwersalny. To jest wprawdzie książkowa wersja bloga (co rzadko dobrze rokuje), jednak dobór postów (nie zamieszczono wszystkich; brakuje m.in. kilku takich, które zapamiętałam chyba na zawsze, słowo po słowie), staranność w odtwarzaniu nastrojów, przejawiająca się chociażby w przypomnieniu utworów muzycznych, których Joanna w poszczególnych dniach słuchała oraz osobowość Chustki sprawiają, że to może nie być tylko „event”.

Chustka opowiada bowiem o radości jaką można czerpać z życia, mimo tego że boli.

Chustka pokazuje na czym polega tworzenie więzi między rodzicem a dzieckiem i dlaczego jest to takie ważne.

Chustka jest historycznym zapisem realiów sprawowania w Polsce tzw. opieki zdrowotnej .

Wreszcie, Chustka mówi jasno i otwarcie o chorobie.

„Godzinne i niezakończone tryumfem zapinanie koszuli. Heroiczna próba zakręcenia butelki coca-coli. Gwint nie zaskakuje, niczym zdecentrowany element maszynerii o najwyższym stopniu komplikacji. Dławiące marzenie, by jeszcze kiedyś zjeść talerz zupy łyżką. Graniczące z agonią próby wdziewania obuwia zimowego - tańczysz niczym niedźwiedź smorgoński po całym przedpokoju, niewidzialna publika cię oklaskuje - oto garść upośledzeń godnych uwiecznień (rytualnych rzężeń, że dopóki literatura polska nie da rady talerzowi, zupie, łyżce, niczemu nie da rady - oszczędź mi Panie) - ale utrata rękopiśmienności - rzecz inna. W licznych wymiarach nieobjęta, zawsze kluczowa.”

Tak o swojej chorobie pisze Jerzy Pilch, w publikowanym na łamach Tygodnika Powszechnego „drugim dzienniku”.

Jasno, otwarcie, bez litowania się nad sobą, ale i bez wyszczerzania się w sztucznych uśmiechach. Z ironicznym zacięciem, którego nie brakowało także Chustce.

Stykam się stosunkowo często z ludźmi ciężko chorymi, pochodzącymi z dużych i małych miast, bogatych wsi i biednych wiosek, reprezentującymi pełen przekrój społeczny.

Dlatego wiem, że choroba wyniszcza także poprzez wstyd. Wiele się w tym zakresie zmienia, jednak są i jeszcze jakiś czas będą miejsca, gdzie o pewnych rzeczach się nie mówi, gdzie określone choroby traktowane są niemal jak współczesny trąd. Wstyd ten obejmuje także najbliższych, którzy nie wiedzą jak rozmawiać z chorą osobą, co robić, czy i jak pomagać.

Wstyd powoduje też, że wielu często woli pogrążyć się w niewiedzy, biernie oczekując na rozwój wydarzeń, niż podjąć próbę walki, choćby z samym sobą.

Dlatego zarówno „Chustka”, jak i takie jak ten wpisy Jerzego Pilcha (ale też, by nawiązać do medialnego newsu ostatnich dwóch dni, i takie oświadczenia, jak to Angeliny Jolie) są potrzebne. Każdemu, gdyż – jakkolwiek pompatycznie to zabrzmi – każdy z nas może jutro znaleźć się w takiej sytuacji, po którejkolwiek stronie. A zawsze raźniej, gdy wiadomo że nie jesteśmy sami.

Joanna Sałyga, Piotr Sałyga „Chustka”; Wydawnictwo Znak, Kraków 2013.

Jerzy Pilch „Drugi Dziennik Pilcha” 8-12 marca 2013r.; Tygodnik Powszechny nr 13/2013.