K. Drzewiecka "Piątka z Zakątka", czyli że odchudzanie nie zawsze wychodzi na dobre

Kiedy chodziłam do trzeciej klasy szkoły podstawowej, moją lekturą szkolną były „Dzieci z Bullerbyn”. W domu miałam żółte, pękate wydanie, liczące z pewnością grubo ponad dwieście stron.

Całość połknęłam w oka mgnieniu. I potem jeszcze raz. I jeszcze raz.

Kiedy do trzeciej klasy szkoły podstawowej chodziła moja młodsza siostra, „Dzieci z Bullerbyn” nadal były lekturą. I choć siostra darzyła czytanie znacznie mniejszą miłością niż ja, pochłonęła całą książkę w równie szybkim, o ile nie szybszym tempie. A potem znów. I znów. I znów.

(Na marginesie: nigdy jej nie wybaczę, że przez to rozpadła nasz żółty, pękaty egzemplarz!)

Kiedy do trzeciej klasy szkoły podstawowej dotarł Starszy, zatroszczono się o to, aby zanadto się nie zmęczył. „Dzieci z Bullerbyn”? Och nie, wezwijcie egzorcystę! Czy ktoś widział bowiem, żeby zmuszać maluchy (słowo-klucz!) do takiego czytelniczego wysiłku? To pomysł iście szatański!

„Piątka z Zakątka” to pozycja pozornie należąca do tej samej kategorii co „Dzieci z Bullerbyn”.

Pozornie, bowiem tak jak człowiek po zakończeniu diety jest kim innym, niż przed jej rozpoczęciem, tak samo i na książce każda dieta wywiera niezatarte piętno.

Fakt, „Piątka z Zakątka” schudła w sposób imponujący. Nie ma nawet jak wcisnąć tytułu na jej grzbiecie!

Ci jednak, którzy stosowali choćby – nie przymierzając - dietę Dukana, dobrze wiedzą, że skutki uboczne potrafią wyjść na jaw dopiero po długim czasie.

Krystyna Drzewiecka w swojej książce (będącej pierwszą z serii) wykorzystała lindgrenowski patent. Narratorem opowieści jest bowiem trzecioklasista, Krzyś Paszkowski (pokażcie mi trzecioklasistę, który powie o sobie: ”Krzyś”!), który opowiada o codziennym życiu swoim oraz czwórki pozostałych członków bandy (dwie dziewczynki, jeden chłopiec i jeden jamnik). Myliłby się jednak ten, kto uważałby iż tytułowy „Zakątek” to odpowiednik Bullerbyn, czyli – przekładając na język potoczny – zabitej dechami dziury, w której pozornie nie dzieje się nic interesującego, a jednak dzieje się bardzo wiele. Zakątek to bowiem nazwa ulicy na warszawskim Żoliborzu, toteż i perypetie głównych bohaterów są raczej wielkomiejskie.

Kiedy czytałam „Dzieci z Bullerbyn”, a było to ledwie dwa lata temu (tak, zaatakowałam nimi Starszego, gdy miał ledwie sześć lat, więc jeśli ciągle nie ma egzorcysty, to pokropcie mnie chociaż wodą święconą!), nie miałam problemów z wyobrażeniem sobie, że narratorka ma siedem lat. Kiedy natomiast czytałam „Piątkę z Zakątka”, co chwilę łapałam się na tym, że zastanawiam się, czy czytam opowieść dziewięciolatka, czy może raczej czterdziestolatka ubranego w krótkie spodenki. Pozornie bowiem historii nic nie dolega, autorka stara się wczuć w sposób myślenia dziecka, jednak co jakiś czas pojawia się zgrzyt.

Kiedy bowiem Krzyś opowiadał mamie o „blebuśnym” dniu, nie miałam wątpliwości, że to słowo nigdy nie zagościło w ustach żadnego dziewięciolatka.

Z kolei, gdy w trzecim rozdziale pojawił się wątek komunii i występującego w formie prezentu roweru górskiego, zastanawiałam się czy jednak nie lepiej byłoby poczytać o życiu w szwedzkiej zagrodzie kilkadziesiąt lat temu. Wówczas przynajmniej nikt nie dziwiłby się brakiem tabletu i konsoli.

Wreszcie najważniejsze. Opowieści z Bullerbyn dotyczyły po prostu życia. Życia, w którym dzieci, owszem chodziły do szkoły, ucząc się różnych rzeczy, jednak najciekawiej spędzały czas poza nią. Kiedy rozmawiam z moim, jak najbardziej dwudziestopierwszowiecznym Starszym, odnoszę wrażenie, że – choć twierdzi, że szkoła nie jest zła – to tak samo jak Lisa, Lasse, Bosse i pozostała trójka dzieci z Bullerbyn uważa, że prawdziwe życie zaczyna się dopiero po opuszczeniu szkolnych progów. 

Tymczasem większość myśli Krzysia z Zakątka krąży wokół szkoły i tego, co tam się działo. Nawet bowiem, gdy jest w domu, często nawiązuje do tego, co też powiedziała „Pani”. Jak łatwo się domyślić, przy okazji naucza czytelników. A to o Powstaniu Warszawskim (w wersji martyrologiczno-patriotycznej), a to o pięciu sławnych Polakach (trzy, cztery, kto zgadnie, którzy to?). Z uwagi jednak na objętość książki oraz długość rozdziałów (przeciętnie dwie, trzy strony, w tym ilustracje) nie mogłam oprzeć się wrażeniu, że zamiast podręcznika czytam średniej jakości bryk.

Oczywiście, książka ma też zalety. Jest bowiem w zasadzie dowcipna – Starszy przynajmniej kilka razy głośno chichotał, a kilka scen (bynajmniej nie tych dotyczących szkoły i faktów historycznych) mocno utkwiło mu w pamięci.

Dość sympatyczne są też ilustracje – trochę w stylu Mikołajka, a trochę zbliżone do kreski jednego z moich ulubionych ilustratorów, Gwidona Miklaszewskiego.

Odkąd jednak w piątkowej „Gazecie Wyborczej”, w artykule poświęconym „Przekrojowi” przeczytałam cytat z Mariana Eile, który miał powiedzieć: „Dobre pismo robi się przeciwko czytelnikom, o stopień wyższe niż czytelnicy. Oni się powoli podciągają i kochają swój tygodnik”, nie mogę się oprzeć chęci dokonania parafrazy.

Bo dobrą książkę dla dzieci też robi się o stopień wyższą niż one. One naprawdę się podciągną i taką książkę będą kochać aż do starości.

I nie chcę być złym prorokiem, ale mam wrażenie, że jeśli mój syn będzie swoim dzieciom podsuwał jakieś książki, to nie będzie to „Piątka z Zakątka”, o której wówczas słuch już całkiem zaginie, lecz „Dzieci z Bullerbyn”.

Krystyna Drzewiecka „Piątka z Zakątka”, ilustracje Piotr Zwierzchowski. Wydawnictwo JustLuk, Warszawa 2009.