O malarzu, którego już nie ma, czyli odszedł Janusz Stanny

Kiedy znalazłam w pokazywanym już tutaj numerze miesięcznika „Ty i ja” z lutego 1963 roku artykuł na temat „nowych ilustracji dla dzieci”, wiedziałam że na pewno jeszcze w tym miesiącu o nim wspomnę.

Miało być o wielkiej trójce wymienionych tam artystów: Bohdanie Butenko, Józefie Wilkoniu i Januszu Stannym. Miało być radośnie i ze skierowanymi ku niebiosom wyrazami wdzięczności za to, że ciągle jeszcze możemy liczyć na nowe prace każdego z nich - dziś klasyków polskiej ilustracji, zaś w 1963 roku uważanych za obiecujących „młodych plastyków”, który poświęcili swój talent książce dla dzieci.

Nie zdążyłam.

Od 13 lutego katalog dzieł Janusza Stannego jest już zamknięty.

Charakterystyczna kreska – prosta i nowoczesna, ale zarazem klasyczna. Piękne ilustracje (pokazywałam je już tutaj), które mi zawsze i od razu kojarzą się z prawdziwą sztuką.

Wiara w inteligencję czytelnika, troska o kompozycję, cudowne poczucie humoru.

I tylko trzy książki autorskie, za to jedna piękniejsza od drugiej:

„Koń i kot” – jedyny nie wznowiony dotąd biały kruk (na zdjęciu opublikowana w "Ty i ja" ilustracja oraz fragment tej właśnie książki).

W 2010 roku autor zapowiadał, że lada moment nakładem wydawnictwa Znak ukaże się reprint. Do dziś jednak ani widu, ani słychu.

„Baśń o królu Dardanelu” – historia o ostatnim z rodu Dardaneli, po mieczu królu i po kądzieli, baśniowych królów wnuku brodatym, co wraca na zamek.

Rytmiczna, liryczna i nieodparcie śmieszna, z niezapomnianymi czarno-białymi ilustracjami.

I wreszcie wznowiona po raz kolejny w ubiegłym roku opowieść „O malarzu rudym jak cegła”, w której autor bawi się słowem, kolorem i kreską, pokazując na czym polega potęga wyobraźni i jakimi czarodziejami mogą być malarze.

Kiedy pierwszy raz czytałam tę książkę razem z moimi dziećmi, wydawała mi się zabawną historią z pięknymi ilustracjami.

Kiedy sięgnęłam po nią wczoraj wieczorem, zrobiło się bardzo nostalgicznie.

„A kiedy skończył już Malarz wreszcie

sny wszystkim dzieciom malować w mieście,

wrócił do siebie na Księżycową,

tam gdzie miał wannę swoją różową,

stołek i krzesło, łóżko i koc,

tam gdzie kanarek świeci co noc,

gdzie krzywe okna, drzwi z jednej kreski,

gdzie nad kominem dymek niebieski,

gdzie nocą mruczy kot grubym basem.

Malarz wychodzi na spacer czasem.

Idzie przez ciche puste ulice.

Drogę oświeca sobie księżycem

i gęsim piórem na wszystkich szybach

dzieciom maluje dla żartu chyba –

                                               Sny…”

Gdziekolwiek jest teraz profesor Stanny, mam nadzieję, że chociaż raz na jakiś czas porzuci różową wannę i koc i – przyświecając sobie księżycem – pojawi się chociaż w snach.

Zamieszczone zdjęcia pochodzą z książek (w kolejności):

Antoniego Marianowicza „Raz czterej mędrcy…”, z ilustracjami Janusza Stannego, Wydawnictwo Dwie Siostry, Warszawa 2011.

Janusza Stannego „Baśń o królu Dardanelu”, Wytwórnia, Warszawa 2005.

Janusza Stannego „O malarzu rudym jak cegła”, Wytwórnia, Warszawa 2013.