Osiołkowi w żłoby dano, czyli rozterki bibliomaniaka

Od dłuższego już czasu toczę wewnętrzną walkę.

Nowe czy stare?

Ładne czy brzydkie?

Z historią czy tabula rasa?

Chodzi o książki.

Jestem człowiekiem z gatunku chomików. Nie dla mnie minimalizm (taki, jak np. opisany tu, o rany!). Mój dom jest pełen przydasiów i kuwiecznychpamięciów. A ponieważ chomikowatość jest cechą genetyczną, nietrudno się domyślić, że ilość przydasiów i tych drugich jest odpowiednio zwiększona dzięki zapobiegliwości poprzednich pokoleń („sama nie wiedziałam, po co to trzymam, ale patrz – teraz dla Ciebie jak znalazł!”).

Dotyczy to też książek.

Moja Babcia kochała książki najbardziej na świecie. Była gotowa wydać na nie ostatnie pieniądze (często zresztą wydawała). Była i jest jedyną znaną mi osobą, która naprawdę przeczytała wszystkie książki, jakie miała w domu. Nigdy, przenigdy nie wyrzuciła żadnej książki.

Kiedy umierała, wymusiła na mnie obietnicę, że nie spalę jej książek. Obiecałam.

I tak, z dnia na dzień weszłam w posiadanie liczącego dwa tysiące sztuk (na oko, bo nigdy nie zdołałam tego w całości skatalogować) księgozbioru, składającego się głównie z książek wydawanych w PRL-u. Jakości wydań można się domyślić. Obecnie w większości wyglądają one jak obraz nędzy i rozpaczy. To, że pożółkłe, pal sześć; gorzej że zazwyczaj (poza ekskluzywnymi wydaniami w płóciennych, bądź niby-skórzanych okładkach) w totalnej rozsypce. Bierzesz do ręki, a tu po przewróceniu każda kartka postanawia zacząć żyć własnym życiem, a grzbiet udaje się w siną dal. Hm.

Jako dziecko byłam księgarsko rozpieszczana. Uwielbiałam czytać, więc babcia bez skrupułów wykorzystywałam znajomość z kierownikiem lokalnego Domu Książki, aby zapewniać wnuczce wszystko dobre, co się właśnie wydawało. Były tego tony. Książek się nie wyrzuca, więc – jako że dziecko urosło – rodzice zapakowali je w kartony i znieśli je do piwnicy. Bo przyda się ku wiecznej pamięci.

Jako, że sama mam już dzieci, którym uwielbiam czytać (one twierdzą, że też uwielbiają jak im czytam, ale kto ich tak naprawdę wie…), udałam się któregoś dnia w czeluście piwnic i wydobyłam. Wykichawszy się (kurz) i umywszy się (brudny kurz), zatkałam nos. Stęchlizna jak ta lala. Zalecane gdzieś kiedyś przez ZWL zamknięcie w woreczku z sodą nie pomogło ani trochę. Pozostało wietrzenie, bardzo dłuuuuugie, a i tak nie przynoszące spektakularnych efektów („Mamooo, co tak śmierdzi? Może poczytamy co innego, cooo?”). A do tego masakra jak wyżej – czytasz, a tu każda kartka osobno, całość pogięta, pomięta; no nie tak się umawialiśmy, jeśli chodzi o edukację estetyczną potomstwa!

Ja rozumiem, jeśli chodzi o białe kruki, pozycje niedostępne obecnie nigdzie i za żadną cenę (ewentualnie za cenę oszalałą, nie dla normalnych ludzi). Ale jeśli coś wznowili, wydali ponownie tak samo ślicznie, tyle że na nieśmierdzącym i nieżółtym papierze? To może wywalić to rozpadające się barachło na makulaturę, co?

Z drugiej strony. Człowiek nie alfa i omega - poza niektórymi jednostkami, których blogi często odwiedzam;) – i wszystkiego z góry nie wie.

Bo na przykład.

W Stosikowym losowaniu kiedyś tam kiedyś, wylosowano mi do przeczytania „Dzienniki gwiazdowe” Lema (wiem, wiem, recenzji jak nie było, tak nie ma). Chwyciłam więc radośnie za nówkę sztukę nieruszany egzemplarz z 2002 roku i przeczytałam. Numeracja dzienników lekko mnie zastanowiła, więc trochę pogrzebałam. I doczytałam się informacji, że tak naprawdę to za każdym razem ukazywało się co innego, a niektóre z historii to w ogóle ukazały się tylko raz w życiu, z tych czy innych względów. I co? I idę wtedy do półek ze spadkiem, i grzebię, i oczywiście – dogrzebuję się! Voila, zbiór opowiadań „Sezam”, „Iskry” Warszawa 1954! Pamiętam jak przez mgłę, że kiedyś tam przemknęła mi przez głowę myśl, że po co mi dwa egzemplarze w zasadzie tego samego, więc może by ten brzydszy wyrzucić. I jak bym teraz wyglądała, gdybym posłuchała tej myśli?

Żeby jednak nie było tak prosto.

Weźmy takiego Hansa Falladę. Pod koniec ubiegłego roku ukazało się nowe wydanie jego książki „Każdy umiera w samotności”. Phi, pomyślałam sobie, przecież ta książka jest w mojej bibliotece. Owszem, jest, jednak to wydanie, które jest w niej dostępne (Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989) lekko różni się zawartością od obecnego z uwagi na „skróty redakcyjne”. Nie jestem w stanie (ani czasowo, ani intelektualnie) przeczytać obu wersji, ale podobno ta nowa jest jednak lepsza. Takich przykładów, dotyczących czy to skrótów redakcyjnych, czy różnic w tłumaczeniach pomiędzy poszczególnymi wydaniami jest dużo.

I co?

Stare czy nowe? Ładne czy brzydkie?

Jak tu żyć, drodzy państwo? Jak żyć???